١٩٩١ کسى که موقع غروب شب عید فطر بالغ و عاقل و هوشیار است و فقیر و بنده کس دیگر نیست، باید براى خودش و کسانى که نان خور او هستند هر نفرى یک صاع که تقریبا سه کیلو است، گندم یا جو یا خرما یا کشمش یا برنجیا ذرت و مانند اینها به مستحق بدهد، و اگر پول یکى از اینها را هم بدهد،کافى است.
١٩٩٢ کسى که مخارج سال خود و عیالاتش را ندارد و کسبى هم ندارد که بتواند مخارج سال خود و عیالاتش را بگذراند، فقیر است و دادن زکات فطره بر او واجب نیست.
١٩٩٣ انسان باید فطره کسانى را که در غروب شب عید فطر نان خور او حساب مىشوند، بدهد کوچک باشند یا بزرگ، مسلمان باشند یا کافر، دادن خرج آنان بر او واجب باشد یا نه، در شهر خود او باشند یا در شهر دیگر.
١٩٩٤ اگر کسى را که نان خور اوست و در شهر دیگر است، وکیل کند که از مال او فطره خود را بدهد چنانچه اطمینان داشته باشد که فطره را مىدهد، لازم نیستخودش فطره او را بدهد.
١٩٩٥ فطره مهمانى که پیش از غروب شب عید فطر با رضایت صاحبخانه وارد شده و نان خور او حساب مىشود، بر او واجب است.
١٩٩٦ فطره مهمانى که پیش از غروب شب عید فطر بدون رضاین صاحبخانه وارد مىشود و مدتى نزد او مىماند واجب است، و همچنین است فطره کسى که انسان را مجبور کردهاند که خرجى او را بدهد.
١٩٩٧ فطره مهمانى که بعد از غروب شب عید فطر وارد مىشود بر صاحبخانه واجب نیست، اگر چه پیش از غروب او را دعوت کرده باشد و در خانه او هم افطار کند.
١٩٩٨ اگر کسى موقع غروب شب عید فطر، دیوانه یا بیهوش باشد زکات فطره بر او واجب نیست.
١٩٩٩ اگر پیش از غروب بچه بالغ شود، یا دیوانه عاقل گردد، یا فقیر غنى شود، در صورتى که شرایط واجب شدن فطره را دارا باشد، باید زکات فطره را بدهد.
٢٠٠٠ کسى که موقع غروب شب عید فطر، زکات فطره براو واجب نیست، اگر تاپیش از ظهر روز عید شرطهاى واجب شدن فطره در او پیدا شود، مستحب است زکات فطره را بدهد.
٢٠٠١ کافرى که بعد از غروب شب عید فطر مسلمان شده، فطره بر او واجب نیست.ولى مسلمانى که شیعه نبوده اگر بعد از دیدن ماه شیعه شود، باید زکات فطره را بدهد.
٢٠٠٢ کسى که فقط به اندازه یک صاع که تقریبا سه کیلو است گندم و مانند آن دارد، مستحب است زکات فطره را بدهد و چنانچه عیالاتى داشته باشد و بخواهد فطره آنها را هم بدهد مىتواند به قصد فطره، آن یک صاع را به یکى از عیالاتش بدهد و اوهم به همین قصد به دیگرى بدهد و همچنین تا به نفر آخر برسد و بهتر است نفر آخر چیزى را که مىگیرد به کسى بدهد که از خودشان نباشد و اگر یکى از آنها صغیر باشد احتیاط آن است که او را در دور دادن زکات فطره داخل نکنند و چنانچه ولى صغیر از طرف او قبول نماید باید آن زکات فطره را به مصرف صغیر برساند نه اینکه از طرف او به دیگرى بدهد.
٢٠٠٣ اگر بعد از غروب شب عید فطر بچهدار شود، یا کسى نانخور او حساب شود،واجب نیست فطره او را بدهد، اگر چه مستحب است فطره کسانى را که بعد از غروب تا پیش از ظهر روز عید نانخور او حساب مىشوند بدهد.
٢٠٠٤ اگر انسان نانخور کسى باشد و پیش از غروب نانخور کس دیگر شود فطره او بر کسى که نانخور او شده واجب است، مثلا اگر دختر پیش از غروب به خانه شوهر رود، شوهرش باید فطره او را بدهد.
٢٠٠٥ کسى که دیگرى باید فطره او را بدهد، واجب نیست فطره خود را بدهد.
٢٠٠٦ اگر فطره انسان بر کسى واجب باشد و او فطره را ندهد بر خود انسان واجب نمىشود.
٢٠٠٧ اگر کسى که فطره او بر دیگرى واجب استخودش فطره را بدهد از کسى که فطره بر او واجب شده ساقط نمىشود.
٢٠٠٨ زنى که شوهرش مخارج او را نمىدهد، چنانچه نانخور کس دیگر باشد،فطرهاش بر آن کس واجب است. و اگر نانخور کس دیگر نیست، در صورتى که فقیر نباشد باید فطره خود را بدهد.
٢٠٠٩ کسى که سید نیست نمىتواند به سید فطره بدهد. حتى اگر سیدى نانخور او باشد، نمىتواند فطره او را به سید دیگر بدهد.
٢٠١٠ فطره طفلى که از مادر یا دایه شیر مىخورد بر کسى است که مخارج مادر یا دایه را مىدهد، ولى اگر مادر یا دایه مخارج خود را از مال طفل برمىدارد فطره طفل بر کسى واجب نیست.
٢٠١١ انسان اگر چه مخارج عیالاتش را از مال حرام بدهد باید فطره آنان را از مال حلال بدهد.
٢٠١٢ اگر انسان کسى را اجیر نماید و شرط کند که مخارج او را بدهد در صورتى که به شرط خود عمل کند و نانخور او حساب شود باید فطره او را هم بدهد ولى چنانچه شرط کند که مقدار مخارج او را بدهد و مثلا پولى براى مخارجش بدهد،دادن فطره او واجب نیست.
٢٠١٣ اگر کسى بعد از غروب شب عید فطر بمیرد باید فطره او و عیالاتش را از مال او بدهند، ولى اگر پیش از غروب بمیرد واجب نیست فطره او عیالاتش را از مال او بدهند.
مصرف زکات فطره
٢٠١٤ اگر زکات فطره را به یکى از هشت مصرفى که سابقا براى زکات مال گفته شد برسانند کافى است، ولى احتیاط مستحب آن است که فقط به فقراى شیعه بدهد.
٢٠١٥ اگر طفل شیعهاى فقیر باشد، انسان مىتواند فطره را به مصرف او برساند یا به واسطه دادن به ولى طفل ملک طفل نماید.
٢٠١٦ فقیرى که فطره به او مىدهند لازم نیست عادل باشد، ولى احتیاط واجب آن است که به شراب خوار و کسى که آشکارا معصیت کبیره مىکند فطره ندهند.
٢٠١٧ به کسى که فطره را در معصیت مصرف مىکند، نباید فطره بدهند.
٢٠١٨ احتیاط واجب آن است که به یک فقیر بیشتر از مخارج سالش و کمتر از یک صاع که تقریبا سه کیلو است فطره ندهند.
٢٠١٩ اگر از جنسى که قیمتش دو برابر قیمت معمولى آن است مثلا از گندمى که قیمت آن دو برابر قیمت گندم معمولى است نصف صاع که معناى آن در مساله پیش گفته شد بدهد کافى نیست، و اگر آن را به قصد قیمت فطره هم بدهد کفایت نمىکند.
٢٠٢٠ انسان نمىتواند نصف صاع را از یک جنس مثلا گندم و نصف دیگر آن را از جنس دیگر مثلا جو بدهد، و اگر آن را به قصد قیمت فطره هم بدهد اشکال دارد، بلکه کافى نیست.
٢٠٢١ مستحب است در دادن زکات فطره خویشان فقیر خود را بر دیگران مقدم دارد و بعد همسایگان فقیر را بعد اهل علم فقیر را، ولى اگر دیگران از جهتى برترى داشته باشند مستحب است آنها را مقدم بدارد.
٢٠٢٢ اگر انسان به خیال این که کسى فقیر است به او فطره بدهد و بعد بفهمد فقیر نبوده، چنانچه مالى را که به او داده از بین نرفته باشد مىتواند پس بگیرد و به مستحق بدهد، و اگر نتواند بگیرد باید از مال خودش فطره را بدهد، و اگر از بین رفته باشد در صورتى که گیرنده فطره مىدانسته یا احتمال مىداده آنچه را گرفته فطره است باید عوض آن را بدهد، و الا دادن عوض بر او واجب نیست و انسان باید دوباره فطره بدهد.
٢٠٢٣ اگر کسى بگوید فقیرم نمىشود به او فطره داد، مگر آن که اطمینان پیدا کند یا از ظاهر حالش گمان پیدا شود که فقیر استیا انسان بداند که قبلا فقیر بوده است.
مسائل متفرقه زکات فطره
٢٠٢٤ انسان باید زکات فطره را به قصد قربتیعنى براى انجام فرمان خداوند عالم بدهد و موقعى که آن را مىدهد نیت دادن فطره نماید.
٢٠٢٥ اگر پیش از ماه رمضان فطره را بدهد صحیح نیست، و احتیاط واجب آن است که در ماه رمضان هم فطره را ندهد، ولى اگر پیش از رمضان یا در ماه رمضان به فقیر قرض بدهد و بعد از آن که فطره بر او واجب شد طلب خود را بابت فطره حساب کند مانعى ندارد.
٢٠٢٦ گندم یا چیز دیگرى را که براى فطره مىدهد باید به جنس دیگر یا خاک مخلوط نباشد یا اگر مخلوط است چیزى که مخلوط شده به قدرى کم باشد که قابل اعتنا نباشد، و اگر بیش از این مقدار باشد در صورتى صحیح است که خالص آن به یک صاع برسد، ولى اگر مثلا یک صاع گندم به چندین من خاک مخلوط باشد که خالص کردن آن خرج یا کار بیشتر از متعارف دارد دادن آن کافى نیست.
٢٠٢٧ اگر فطره را از چیز معیوب بدهد، کافى نیست.
٢٠٢٨ کسى که فطره چند نفر را مىدهد لازم نیست همه را از یک جنس بدهد و اگرمثلا فطره بعضى را گندم و فطره بعض دیگر را جو بدهد کافى است.
٢٠٢٩ کسى که نماز عید فطر مىخواند، بنابر احتیاط واجب باید فطره را پیش از نماز عید بدهد، ولى اگر نماز عید نمىخواند مىتواند دادن فطره را تا ظهر تاخیر بیندازد.
٢٠٣٠ اگر به نیت فطره مقدارى از مال خود را کنار بگذارد و تا ظهر روز عید به مستحق ندهد احتیاط واجب آن است که هر وقت آن را مىدهد نیت فطره نماید.
٢٠٣١ اگر موقعى که دادن زکات فطره واجب است فطره را ندهد و کنار هم نگذارد احتیاط واجب آن است که بعدا بدون این که نیت ادا و قضا کند، فطره را بدهد.
٢٠٣٢ اگر فطره را کنار بگذارد، نمىتواند آن را براى خودش بردارد و مالى دیگر را براى فطره بگذارد.
٢٠٣٣ اگر انسان مالى داشته باشد که قیمتش از فطره بیشتر است، چنانچه فطره را ندهد و نیت کند که مقدارى از آن مال براى فطره باشد اشکال دارد.
٢٠٣٤ اگر مالى را که براى فطره کنار گذاشته از بین برود، چنانچه دسترس به فقیر داشته و دادن فطره را تاخیر انداخته باید عوض آن را بدهد و اگر دسترس به فقیر نداشته ضامن نیست، مگر آنکه در نگهدارى آن کوتاهى کرده باشد.
٢٠٣٥ در صورتى زکات فطره را از مال خود جدا کرده باشد، اگر در محل خودش مستحق پیدا شود، احتیاط واجب آن است که فطره را به جاى دیگر نبرد. و اگر به جاى دیگر ببرد و تلف شود، باید عوض آن را بدهد.
